Ukulele là nhạc cụ xuất phát từ hòn đảo Hawaii (Hoa Kỹ) và được viết tắt là Uke.
Là con cháu của họ đàn guitar, Ukulele có hình dạng giống đàn guitar thu nhỏ, thường mắc 4 dây nylon (hoặc ruột thú).
Ukulele phát sinh từ Thế Kỷ 19 như là một nhạc cụ bắt chước đàn cavaquinho hoặc braguinha và đàn rajão, và được những người định cư Bồ Đào Nha đem vào Hawaii. Nó được phổ biến mạnh ở số nơi tại Hoa Kỳ đầu Thế Kỷ 20, và từ đó nó lan toả ra thế giới.
Thường người ta dùng ukulele để đệm hát, đôi khi cũng độc tấu. Tiếng giọng và âm lượng của ukulele thay đổi theo kích thước và cấu tạo của nó. Tuy tiếng vang nhỏ, nhưng ukulele khi đệm nghe cũng réo rắt do âm sắc khá đặc biệt. Thường ukulele có 4 cỡ: soprano, concert, tenor, và baritone, cộng thêm một loại đặc biệt.
Phổ biến nhất là soprano ukulele chuẩn, là loại có kích thước nhỏ nhất, dài khoảng 53 cm (21″), thường có 12 đến 14 phím, và được lên dây Sol Do Mi La (GCEA).
To hơn một tí là concert ukulele, dài khoảng 58 cm (23″). Nó cũng được lên dây GCEA và thường có 14 đến 17 phím, nhưng vì thân đàn to hơn, nên âm thanh ấm hơn so với soprano ukulele. Ngoài ra, cần đàn cũng rộng bản hơn để phù hợp với bàn tay to.
Kiểu thứ ba là tenor ukulele, dài khoảng 66 cm (26″), gồm 17 đến 19 phím, và được chọn thích hợp để độc tấu. Nó cũng được lên dây GCEA.
Kiểu thứ tư là baritone ukulele, dài khoảng 76 cm (30″). Nó được lên dây Re Sol Si Mi (DGBE), nghĩa là giống 4 dây 1, 2, 3, 4 của guitar, hoặc ADF#B (gọi là lên dây theo Re) và thường có từ 19 đến 21 phím. Kiểu ukulele này có âm thanh ấm và đầy đặn nhất trong 4 kiểu.
Loại ukulele đặc biệt có tên là U-Bass. Nó được lên dây đúng theo các loại đàn bass truyền thống : Mi La Re Sol (EADG). Các dây đàn làm bằng vật liệu cao su dầy, cho âm thanh trầm, ấm rất riêng cho U-Bass. Nó có loại không phím và có phím.
Giới thiệu U-Bass
Dĩ nhiên còn có nhiều biến thể của ukulele như ukulele cộng hưởng (resonator ukulele), ukulele điện, và banjo ukulele là thông dụng nhất.
Resonator ukulele
Ukulele nhỏ nhắn xinh xinh và ít dây như vậy nên rất thích hợp cho các bé lứa tuổi nhi đồng. Dĩ nhiên, người lớn ghiền ukulele cũng không ít. Và đương nhiên cũng có những nghệ sĩ biểu diễn ukulele rất giỏi.